Kącik pedagogiczny

Rozwój poznawczy dziecka to postęp umiejętności, dzięki którym dziecko poznaje świat. Spostrzeganie, przetwarzanie zdobytych informacji, zapamiętywanie ich oraz komunikacja to najważniejsze funkcje poznawcze.

Do funkcji poznawczych zaliczamy:

• procesy sensoryczne, czyli podstawowe zdolności, dzięki którym dziecko rozpoznaje cechy przedmiotów (kolor, kształt, temperaturę, wysokość dźwięku)
• pamięć,
• uwagę,
• logiczne myślenie, czyli umiejętności, które umożliwiają efektywne uczenie się, planowanie i wykorzystywanie zdobytej wiedzy w codziennym życiu.

Oto propozycje zabaw wpierających funkcje poznawcze:

Zabawy wzbogacające wiadomości o otaczającym świecie:

• dostarczenie informacji na temat rodziny, miejsca zamieszkania, wykonywanej pracy
• zaznajamianie z najbliższym otoczeniem, miastem, ulicą, na której mieszka dziecko, obiektami kulturowymi
• prowadzenie rozmów na różne tematy, zadawanie pytań odtwórczych, problemowych, oczekiwanie rozwiniętych wypowiedzi
• czytanie dziecku książeczek, prowadzenie rozmów dotyczących ich treści, stosowanie pytań o postaci, fakty, sytuacje, sprawdzanie rozumienia tekstu
• rozwiązywanie zagadek
• prowadzenie zabaw w oparciu o zabawki dydaktyczne rozwijające myślenie
• zadawanie pytań co trzeba zrobić żeby… np. upiec ciasto (dziecko ma wymienić następujące po sobie czynności)
• układanie historyjek obrazkowych
• prowadzenie zabaw uczących klasyfikacji, rozpoznawania podobieństw i różnic, tworzenia zbiorów.

 Ćwiczenia na koncentrację uwagi:

• wykorzystywanie zabaw wymagających skupienia uwagi np.: budowle wg wzoru, rozwiązywanie rebusów, krzyżówek
• opisywanie w co jest ubrana jakaś osoba z domu (w danej chwili niewidoczna)
• rozpoznawanie kształtów przez dotyk z wyłączaniem wzroku, rysowanie tego przedmiotu z pamięci
• gry planszowe
• nauka wierszyków i piosenek
• dbałość o kończenie rozpoczętego zadania

Ćwiczenia rozwijające funkcje wzrokowe dziecka:

•  odnajdywanie na obrazkach drobnych szczegółów (pokaż gdzie jest.…)
• odnajdywanie podobieństw i różnic w prezentowanych dziecku obrazkach o tej samej tematyce
• dobieranie par jednakowych obrazków – można wykorzystać grę „memory”
• składanie obrazka pociętego na części (można wykorzystać pocięty obrazek, pocztówki)
• układanie elementów wg wzoru – klocki, puzzle, pocztówki
• dobieranie elementów do całości obrazka – np. sklep z warzywami, spożywczy; poszukujemy odpowiednich produktów pasujących do danego sklepu
• klasyfikowanie przedmiotów według rodzaju, kształtu, ilości, koloru
• rysowanie po śladzie (łączenie kresek w linie tworzące element)

Ćwiczenia rozwijające funkcje słuchowe dziecka

1. Odtwarzanie struktur dźwiękowych :

• wystukiwanie rytmu (wcześniej zaprezentowanego przez rodzica, np. dwa uderzenia o stół - trzy klaśnięcia - dwa tupnięcia. Prezentowany rytm powinien być dostosowany do możliwości dziecka – zaczynamy od prostych, stopniowo zwiększając stopień trudności);
• wyklaskiwanie rytmu na podstawie ustalonego wcześniej schematu graficznego (np. kwadrat -tupanie, trójkąt - klaskanie, koło -uderzanie rękami o nogi

2. Śpiewanie/powtarzanie słów podanych przez rodzica –
najpierw dwa trzy słowa, potem coraz więcej (np. kot – sanki – stół).

3. Różnicowanie dźwięków z najbliższego otoczenia :
· nazywanie ich i naśladowanie
· rozpoznawanie osób po głosie (można wcześniej nagrać głos osób z otoczenia dziecka – mamy, taty, babci, zadaniem dziecka jest rozpoznać, do kogo należy prezentowany głos);
· łączenie dźwięku z obrazkiem – np. czajnik, klucze z zaprezentowanym dźwiękiem (np. puszczonym z płyty);
· zabawa „Co słyszę?” – rodzic chowa się i prezentuje jakiś dźwięk (z otoczenia dziecka, np. szczekanie psa), zadaniem dziecka jest odgadnąć jaki to dźwięk

5. Łączenie sylab w słowa :
„Jakie to będzie słowo, kiedy powiem pił-ka? A kiedy powiem sa-mo-lot?”
Najpierw słowa składające się z 2, 3 sylab, potem coraz trudniejsze.

6. Ćwiczenia rytmiczne - wypowiadanie rytmiczne treści krótkich wierszyków np. z wyklaskiwaniem

7. Różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących np. półka-bułka, kosa-koza.

8. Wspólne układanie i nauka rymowanek, uzupełnianie słów w znanych rymowankach:
np. Lata osa koło…
Można również układać wesołe rymowanki o członkach rodziny, a następnie uczyć się ich wraz z dzieckiem na pamięć

9. Ćwiczenie pamięci słuchowej :
– rodzic prezentuje dziecku ciąg cyfr, wyrazów (np. owoców), zadaniem dziecka jest zapamiętać te elementy i odtworzyć w kolejności podanej przez rodzica (na początek trzy, cztery elementy, stopniowo coraz więcej).

10. Wspólna nauka piosenek, wierszyków, tekstów.

 

Dziecku starszemu można zaproponować:
 

1. Podział zdań na wyrazy.

2. Wyodrębnianie pierwszej głoski:
Co słyszysz na początku słowa Ania, oko, Ewa itp.
Najpierw dziecko powinno opanować wyróżnianie samogłosek (osa, arbuz), a potem spółgłosek na początku słowa (pomidor, samochód itp.)

3. Zabawa w dobieranie słów na określoną głoskę, tworzenie ciągów wyrazowych :
Teraz będziemy mówić słowa na literę a itp.

4. Łączenie głosek w słowa, dzielenie słów na głoski
Jakie to słowo kiedy mówię m-a-m-a? Jakie głoski słyszysz w słowie dom waga itp.

5. Szukanie ukrytych słów w innych słowach:
np. ser-ce, słoń-ce (rodzic wypowiada te słowa, a zadaniem dziecka jest  znalezienie innego słowa w prezentowanym).
 

O czym warto pamiętać w trakcie ćwiczeń?

1. Wspieraj motywację dziecka – proponujemy dziecku ćwiczenia na ciekawym materiale.
2. Rób częste przerwy – zwłaszcza w przypadku małych dzieci, które mają stosunkowo krótki czas skupiania uwagi i szybką męczliwość, warto zadbać o regularną zmianę aktywności.
3. Ćwicz regularnie – niezbyt długie, ale częste treningi mogą znacząco pomóc w poprawie tej umiejętności.
4. Ogranicz bodźce, które odciągają uwagę od tego, na czym dziecko ma być skupione.
5. Ogranicz kontakt z elektroniką – oglądanie bajek oraz granie w gry komputerowe może znacząco osłabić zdolność koncentracji. To wina zbyt szybko zmieniających się obrazów i natłoku bodźców, które osłabiają jakość połączeń neuronalnych.
6. Zadbaj o to, by dziecko było wypoczęte – zbyt duża ilość zajęć, zabawek, interakcji czy po prostu zmęczenie także mogą osłabiać umiejętność skupiania uwagi.
7. Postaw na odpowiednią dla mózgu dietę – cukier i wysokoprzetworzona żywność nie sprzyjają koncentracji.
8. Nocny wypoczynek.