Kącik pedagogiczny

 

 

MOJE DZIECKO MA 
LATERALIZACJĘ SKRZYŻOWANĄ

 

Lateralizacja skrzyżowana powoduje problemy z pisaniem i czytaniem, trudności z koordynacją, a nawet opóźniony rozwój mowy. To jedynie początek długiej listy skutków, do których może ona doprowadzić. Na szczęście można jej przeciwdziałać, np. poprzez określone ćwiczenia.

 

Co to jest lateralizacja skrzyżowana?

Zanim powiemy, czym jest lateralizacja skrzyżowana (niejednorodna, krzyżowa), musimy wyjaśnić, czym w ogóle jest lateralizacja. To, innymi słowy, skłonność do wybierania przy wykonywaniu różnych czynności części ciała po jednej lub drugiej stronie. Kształtuje się ona już w okresie embrionalnym. Finalnie cały proces kończy się jednak w wielu 6-7 lat. 

Istnieją 4 rodzaje lateralizacji: 

• lateralizacja prawostronna – cechuje się tym, że dominuje w niej prawa ręka i noga, a także prawe oko i ucho; 
• lateralizacja lewostronna – cechuje się tym, że dominuje w niej lewa ręka i noga, jak również lewe oko i ucho; 
• lateralizacja skrzyżowana (niejednorodna) – cechuje się tym, że występują w niej różne warianty dotyczące preferencji części ciała np. lewe oko, prawa noga; 
• lateralizacja nieustalona – występuje wtedy, gdy żadna strona nie dominuje, a więc zachodzi zjawisko obunożności, obuoczności, oburęczności, itd. 

Osoby z lateralizacją skrzyżowaną mają trudności z odwzorowywaniem obrazów. Widoczne jest u nich zwykle zaburzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, która uwidacznia się głównie podczas takich czynności, jak: 

• pisanie – w tym przypadku dochodzi do odwracania kształtów liter, mylenia liter o odwrotnym kształcie, przestawiania kolejności liter i cyfr, w wyniku czego pismo jest chaotyczne i pełne lustrzanie odbitych liter; 
• czytanie – lateralizacja związana jest tutaj z opuszczaniem niektórych wyrazów

 

Lateralizacja skrzyżowana – przyczyny

Zaburzenia lateralizacji dotyczą przede wszystkim lateralizacji skrzyżowanej lub lateralizacji nieustalonej. W tym artykule skupimy się jedynie na tej pierwszej. W jej przebiegu mogą pojawić się różne trudności. Co jest przyczyną ich pojawienia się? Jak się okazuje, wynikają one przede wszystkim z zaburzeń współdziałania ze sobą określonych narządów percepcyjnych organów parzystych oraz kończyn. 

 

Jakie problemy może powodować lateralizacja skrzyżowana?

Zaburzona lateralizacja może prowadzić do wielu problemów, takich jak: 

• problemy z nauką czytania i pisania (zwłaszcza u osób, które zmagają się dodatkowo z zaburzeniami percepcji), 
• problemy związane z szeroko pojętą nauką, 
• problemy związane z wykonywaniem różnych czynności, 
• problemy z koordynacją, 
• dyspraksja (dysfunkcja przejawiająca się zaburzeniami koordynacji rozwojowej), 
• problemy z pamięcią, 
• niezdarność, 
• opóźniony rozwój mowy, 
• problemy z artykulacją, 
• nadaktywność ruchowa, 
• problemy z pamięcią słuchową, 
• problemy z zasypianiem, 
• problemy z koncentracją. 

To wszystko sprawia, że lateralizację skrzyżowaną powinno się diagnozować jak najszybciej – jak widzisz, jej skutki mogą być bardzo poważne.

 

Zatem – co powinniśmy zrobić, chcąc pomóc dziecku ze skrzyżowaną lateralizacją?

1. Należy ograniczyć wszelkie bodźce prawopółkulowe (niejęzykowe) takie jak: tv, smartfon, laptop, grające zabawki, radio.
2. Dobrze byłoby wprowadzić naukę czytania ale sylabami – głoskowanie jest dla dzieci z w/w lateralizacją szczególnie trudnym zadaniem. Jeśli dziecko w przedszkolu uczy się już głoskowania, będzie to dla niego trudniejsze zadanie i może poznawać ten materiał wolniej. Warto zgłosić nauczycielowi, że ma ono skrzyżowaną lateralizację.
3. Wykonuj z dzieckiem ćwiczenia stymulujące lewą półkulę mózgu (językową) takie jak: szeregi, sekwencje (czasowe, ruchowe, słuchowe, graficzne), kategoryzacje, myślenie logiczne i przez analogię, ćwiczenia pamięci symultanicznej oraz sekwencyjnej.
4. Dodatkowo bardzo ważne będą wszelkie ćwiczenia percepcji wzrokowej (np.: odnajdywanie różnic, łączenie w pary, rysowanie po śladzie, odwracanie wzorów, ćwiczenia relacji przestrzennych,).
5. Aby pomóc dziecku w przetwarzaniu materiału od lewej do prawej strony (zgodnie z naszym kierunkiem czytania i pisania) bardzo ważne będą ćwiczenia czytania, pisania, układania od lewej do prawej strony, rysowania elementów kolejno od lewej do prawej strony, układania ich w ten sposób, głośnego liczenia ze wskazywaniem palcem elementów, głośnego nazywania elementów ze wskazywaniem palcem w kierunku od lewej do prawej strony). Pamiętajcie, że zawsze wskazywanie palcem elementów pozwala dziecku lepiej i łatwiej kontrolować kierunek analizowania.
6. Dużo czytajcie – jeśli dziecko nie potrafi jeszcze czytać samodzielnie, Ty czytaj jemu.
7. Malujcie, kolorujcie, bazgrajcie, rysujcie – to genialne ćwiczenie wspierające małą motorykę dziecka.
8. Wolne chwile spędzajcie aktywnie – grajcie w piłkę, skaczcie na skakance, pływajcie, spacerujcie.

Ćwiczenia przyniosą efekt na pewno jeśli będą jednak wykonywane codziennie, regularnie, przynajmniej pół godziny dziennie. Pamiętajcie też, aby w trakcie ćwiczeń dziecko miało możliwość maksymalnego skupienia i wyciszenia się – wyłączcie grające w tle sprzęty, zadbajcie o ciszę i spokój dla dziecka.

Powodzenia!